Wie vitaal voor de dag komt, bruist van energie en is gemotiveerd en veerkrachtig. Maar wist je dat een vitale leefstijl ook je hersenen fit houdt? Tijdens ons event Otherside Xperience gaf hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder zijn publiek een kijkje onder de hersenpan: “Laat je hersenen niet zitten”.

“Leid een geweldig leven, maar kies nooit de weg van de minste inspanning.”

Wie is Erik Scherder?

Erik Scherder (°1951) is als hoogleraar neuropsychologie verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam en als hoogleraar bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Bij het grote publiek raakte hij bekend door zijn deelname aan de ‘Universiteit van Nederland’ en ‘De Wereld Draait Door’. Erik Scherder bracht verschillende boeken uit, waaronder ‘Hersenen willen lezen’ en ‘Oud worden, jong blijven’.

“Ons brein is één groot netwerk van zenuwbanen die zich vertakken in knooppunten”, vertelt Erik Scherder. “Hoe meer vertakkingen, hoe beter. Met een actieve levensstijl stimuleer je die verbindingen en dus ook je cognitieve functies.”

Voorkom mentale uitputting door te bewegen

“Je brein fit houden is helemaal niet moeilijk”, benadrukt de hoogleraar. “Toch doen we het vandaag veel te weinig. We zitten met een pandemie van bewegingsarmoede. Ik maak me grote zorgen, zeker over onze jongeren. Hun hersenen zijn namelijk nog in volle ontwikkeling.”

"Als kantoorwerkers zitten we de hele dag op een stoel. Daar is ons lichaam niet voor gemaakt. Tegenover elke dertig minuten zitten zou drie minuten beweging moeten staan", aldus Erik Scherder. Het is wetenschappelijk bewezen dat dat de kans verlaagt op hart- en vaatziekten, obesitas en diabetes type 2. 

Maar ook onze hersenen willen bewegen: “De doorbloeding van de hersennetwerken neemt af als we te veel stilzitten”, legt Erik Scherder uit. “De gevolgen laten zich raden: concentratieverlies, lusteloosheid en een algemene mentale vermoeidheid.” 

Laat je brein elke dag eens ‘mind-wanderen’

Af en toe je gedachten de vrije loop laten – zonder dat er nieuwe impulsen binnenkomen in je hersenen – doet wonderen. Tijdens zo'n moment van ‘mind-wandering’ wordt het creatieve, oplossingsgerichte netwerk in ons brein namelijk aangesproken. Erik Scherder: “Geef elke medewerker twee keer per werkdag twintig minuten rusttijd voor de hersenen.” 

“Geef elke medewerker twee keer per werkdag twintig minuten rusttijd voor de hersenen.”

Bespaar nooit op uren slaap

Ook 's nachts staan onze hersenen nooit 'uit'. Terwijl we in ons bed liggen, zijn ze vlijtig aan het werk om indrukken van overdag te verwerken. Wat je geleerd hebt, krijgt een plaats in je geheugen en je verwerkt allerlei emoties. 

Erik Scherder: “Wie te weinig slaapt, gunt zijn hersenen te weinig verwerkingstijd. Bovendien ga je sterker reageren op negatieve emoties. Dat komt omdat onze amygdala, het gevoelscentrum van de hersenen, in overdrive gaat bij vermoeidheid.”

Laat je brein niet achteroverleunen

En kunstmatige intelligentie? Dat lijkt ons leven te vergemakkelijken, maar voor onze hersenen is het niet zo onschuldig. “Van auto’s die zelf parkeren tot Chat GPT dat voor ons opzoekwerk doet en structureert: vanuit lerend oogpunt zijn het dramatische evoluties”, benadrukt Erik Scherder. “De doorbloeding van de hersenen neemt af zodra er minder impulsen binnenkomen.” 

Zijn advies: “Lees een boek in plaats van een serie te bingen of ontdek een onbekende stad met een stadsplan in plaats van Google Maps. En voor de werkvloer: stop genoeg afwisseling in banen, want ook de continue herhaling van dezelfde taak maakt ons brein lui.” 

“Thuiswerken is misschien comfortabel, maar onze hersenen snakken naar een rijke omgeving met veel reuring.” 

Breng genoeg reuring in je hoofd

Onze hersenen hebben dus voldoende prikkels nodig. En die krijg je onvoldoende op je thuiskantoor, volgens de hoogleraar: “Toen je na de lockdown voor het eerst terug op kantoor ging werken, had je toen ook last van de drukte en vele geluiden om je heen? Onze hersenschors heeft als taak om al die prikkels te filteren, maar was dat een beetje afgeleerd na maanden van isolatie.” 

“Een prikkelarme, eenzame thuiswerkomgeving is slecht voor ons brein en ons welbevinden”, gaat hij verder. “Thuiswerken is misschien gezellig en comfortabel, maar onze hersenen snakken echt naar een rijkere omgeving met veel meer turbulentie.”

Kies nooit voor de makkelijkste weg 

“Je brein blijft pas fit als je het genoeg uitdaging geeft”, besluit de hoogleraar. “Dus zorg dat je een geweldig leven leidt, ongeacht je leeftijd. Maar vergis je niet: geweldig is niet per se comfortabel. Blijf nieuwe uitdagingen opzoeken, doe moeite en kies vooral nooit de weg van de minste inspanning.”

Onze arbeidsmarkt digitaliseert, maar de mens blijft de motor. Met ons softwareplatform willen we een bijdrage leveren aan de motivatie, het engagement en de vitaliteit van je medewerkers. Lees meer over onze oplossingen.